Doktora tezlerinde irdelenecek diğer ülkelere örnek bir bir yıllık dengelenme süreci yaşadık. Özellikle yılın ikinci yarısında ertelenen özel tüketimde ivmelenme bekliyoruz. Makro ekonomik göstergelerin hemen hemen hepsinde o döneme geldik. Kur ataklarının piyasalarda tamamen hissedildiği dönemi diğer gelişmekte olan ülkelerle kıyasladığımızda görüyoruz.
2019 yılında ekonomide daralma malumunuz genel kabüldü. Bankalar kredilerde aşırı ihtiyatlı davrandı. Faiz maliyetlerinden dolayı yatırımlar azaldı. Birilerini üzecek bir şekilde yumuşak inişi sağladık. Bir süre daha bunu sürdürdükten sonra programımızı ikinci faza taşıyacağız. 2019-2021 dönemini kapsayan programda 112 maddeden oluşan eylem planı hazırlamıştık. Bu dönemde özellikle ekonomide temel mücadele alanlarında enflasyon gelecek. Eğer ekonomide güçlü bir Türkiye ideali ortaya koyuyorsak, bunlar enflasyonu yüzde 5'in altına çekmeden gerçekleşmesi çok zor. Enflasyonu yüzde 5'in altına çekmek temel hedef olmayı sürdürüyor.
2019'u yüzde 12'lik enflasyon tahmini ile geride bırakmayı hedefliyoruz. 2020 yüzde 9.8'di yüzde 8 oldu. 2021 yüzde 6, 2022'de yüzde 4.9'luk enflasyon hedefliyoruz.
2019 yılını yüzde 12.9'luk ile işsizlik oranı ile kapattıktan sonra 2020'de 11.8’e, 2021'de 9.8'e düşürmeyi hedefliyoruz.
Kamunun yönlendirdiği fiyatlarda YEP enflasyon hedeflerine göre ayarlamalar yapacağız. 2019 yılı için cari açığın milli gelire oranı yüzde 3'tü, bu yıl cari fazla vererek yılı kapatacağız. Talepteki değişimle birlikte cari dengede açık vereceğimizi biliyoruz. 2020 yılı için cari açıkta milli gelire oran yüzde 1.2, 0.8., 2021. 2020'de sıfıra indirmek için çalışacağız. Burada kilit kelime, değişim…
Dış ticarette sağladığımız dönüşüm, cari açıktaki kazanımların temelini oluşturuyor. 2020 yılında lüks tüketime yönelik tedbirler devam edecek. İthal ara malların üretimi konusunda çalışmalar sürüyor. İVME paketi ile başlattığımız ihracatı ve yerlileştirmeyi sağlayan kredi politikası genişleyerek ve artarak devam edecek. Bunun yanında Türkiye Varlık Fonu cari dengeyi güçlendiren sabit sermaye yatırımları ile birlikte bu sürece katkıda bulunacak.
Bu yıl bütçe dengesinde program hedefinin üzerinde kaldık. Gelirlerimiz hedeflerimizin altında kaldı. Böylesi zor bir dönemde ekonomiyi desteklemek cari açığı azaltmak için özellikle ithalatı frenlemeye yönelik adımlar kaçınılmazdı. Her halükarda bütçenin milli gelire oranını yüzde 3'ün altında tutacağız. Vergi adaleti sağlayacağız. Daha çok kazanandan daha çok vergi alınmasının önünü açacak bir vergi reformu adımını atmaya başlıyoruz. KİT'leri verimlilikleri artacak şekilde yeniden yapılandırıyoruz. Şeffaflığı ve hesap verilebilirliği artıran bütçeyi hayata geçireceğiz. Yine vergi reformu ile birlikte vergi tahsilat oranını artırmak amacıyla önemli değişiklikler yapıyoruz. Sektör bazlı eğitimler veriyoruz.
Tüm alanlardaki hedeflerimizle uyumlu kazanımlarımızı riske atmayacak bir büyüme hedefliyoruz. Yüzde 2.3'lük hedefin biraz uzağında kalacağız. 2020 yılının bir önceki yıldaki 3.5 büyüme rakamını yüzde 5 ile başlayıp sürdürülebilir bir büyüme oranını devam etmeyi hedefliyoruz. Ekonomik aktivitedeki oranla iyileşmeye başladı.
Son bir yıldaki istihdam kaybının üçte ikisi inşaat sektöründen kaynaklandı. Tarım sulama ve sera yatırımlarının desteklenmesiyle tarımda arzın artırılması ile tarım alanında işsizliğin azaltılması sağlanacak. Sanayi ve hizmet sektöründe ve turizm alanında istihdam artacaktır. Gençlerde işsizlik özellikle çok popüler talebi olan kodlama bilgi işlemci bir çok alandaki hedef odaklı sertifika ile maksimum genç istihdam edilecek. Yeni eğitim sisteminin yetkinlik bazlı meslek seçimi ile ilgili yeni mesleklere ilişkin yönlendirmeleri ile orta vadede işsizlikle mücadele edeceğiz.
Programın son alanını finansal istikrar için devreye alacağımız aksiyonlar oluşturuyor. Finansal istikrarın güçlendirilmesi ve tasarrufların artırılması öncelikli olacak. Bankalarımızın artık gerçek meseleleri olan finansman sağlamaya döneceklerini düşünüyoruz. Bu yıl kamu bankalarımız çok enstrümanlar geliştirdiler. Bu yıl ve önümüzdeki süreçte özel bankalarımızın da yeni ürünler devreye alarak sektörde daha etkin rol oynamalarını bekliyoruz.
Oluşturulmak istenen korku havasını dağıttıktan sonra kolları yeniden sıvıyoruz. Geçen seneden farklı olarak çok daha etkin sahada olacağız. Değişim tüm Türkiye olarak hepimizden başlıyor. Türkiye yeni bir ekonomik modele geçiyor. Çünkü bir üst lige çıkmak istiyorsak bütün paydaşlar olarak değişmek zorundayız. Değişim başlıyor! Yeni YEP programı ile gerçekleştireceğiz.