İşte o açıklamanın içeriği: Sosyal güvenlik sistemleri ülkeden ülkeye bazı temel prensipler dışında farklılıklar
göstermektedir. Ülkelerin toplumsal geçmişi ve ekonomik durumlarına göre şekillenen kendine has emeklilik gündemleri mevcuttur.
1999’da emeklilik yaşı yükseltilmesine rağmen halen en erken emekli eden ülke ise Türkiye’dir.
Fazilet Partisi düzenlemenin iptali için Anayasa Mahkemesine başvurmuştur. Yüksek mahkeme 23 Şubat 2001’de yürütmeyi durdurmuş, yapılan düzenleme ile 8 Eylül 1999 öncesi işe başlayanlar için kademeli yaş sistemi 1 Haziran 2002’de devreye sokulmuştur.
8 Eylül 1999 tarihinden çıkartılan yasada Kadınlarda 40 ila 56 yaş, erkeklerde 44 ila 58 yaş kademeleri bulunmaktadır. Böylelikle belli bir prim gün sayısının yanında yaş şartı da aranmaya başlanmış olması halk arasında “Emeklilikte yaşa takıldım” şeklinde izah edilmiştir.
Emeklilikte yaşa takılma yanlış bir kavramsallaştırma çünkü emekliliğin temel şartlarından biri ve olmazsa olmazı belirli bir yaşı tamamlamaktır. Bütün dünyada emeklilik için bir yaş sınırı vardır. İlk defa Türkiye’de 1992’de yaş şartı kaldırıldı ama sistem çökme noktasına geldiği için 1999’da tekrar geri getirildi. Yani bu yaş şartını getiren de AK Parti hükümetleri değildir.
Bugün Türkiye’de iddia edildiği gibi insanlar 65 yaşında emekli olmuyor, ortalama emeklilik süresi 52’dir. Çünkü 1999 öncesi işe başlayanlar için müktesep hakları zayi olmasın diye kademeli yaş geçişi getirilmiştir. Emeklilikte yaş şartını bekleyenlerin ortalama yaşı ise 47’dir. Ülkemizde erkekler ömrünün %43’ünü, kadınlar ise %46’sını emeklilikte geçirmektedir. Bulgaristan’da bu oran erkeklerde %25, kadınlar %30; Belçika’da %32 ve Fransa’da %33’tür. Dünyanın hiçbir ülkesi 47 yaşında insanları emekli etmez, edemez, ederse de bu sistemi idame ettiremez.
SONUÇ
1. İşsizlik
Türkiye’de işsizlik oranının yüksek, genç işsizliğin fazla olması nedeni ile 1999 yılından önce işe giren 50’li yaşlara gelmiş EYT’lilerin işsiz kalma oranları artmakta ve iş bulamamaktadırlar. İş güvencesinden ve iş garanti olmaması emekli olmaya yöneltmektedir. Bunun istisnası memurlardır. Memurlar erken emekli olmak istememektedir.
2. İşsizlik Maaşı
İşsiz kalan işçi en fazla 10 ay işsizlik maaş almakta, alınan işsizlik maaşı da asgari ücretin %80’ninde veya daha aşağı miktarda olmaktadır. Bu işsizlik maaşı yetmemekte, süresinin de kısalığı emekli olmaya yöneltmektedir.
3. Sağlık
İşsiz kalan işçi 100 gün sonra sağlıktan yararlanamamaktadır. Sağlıktan yararlanmak için genel sağlık sigortasını (GSS) yatırmak zorundadır. Geliri olmayan birinin ayrıca GSS ücreti yatırmak zorunda kalmaları emekli olmaya yöneltmektedir.
4. Emekli Maaşının Düşmesi
2008 yılından yapılan düzenleme ile asgari ücretli çalışan herkesin emekli maaşı aylık 3 TL civarında düşmektedir. Ücretinin düşmesini istemeyen vatandaş emekli olup kayıt dışı çalışmak zorunda kalmaktadır. Bu gerekçe vatandaşları emekli olmaya yöneltmektedir
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Sosyal güvenlik politikaları üretilirken dün yapıldığı gibi siyasi hesaplardan uzak durulmalıdır. Sosyal Güvenlik açıkları yalnızca emekli aylığı ile ilişkilendirilerek belli bir kesimin sırtına yüklenmemelidir. Özerk kimliği ile özgün politikalar üretebilen bir Sosyal Güvenlik Kurumu yapısı oluşturulmalıdır. Kayıt dışı istihdamla mücadele edilirken sigorta prim oranlarının ödenebilir seviyelere getirilerek prim tahsilat oranları arttırılmalıdır
EYT’lileri emekli etmek yerine emekli olmalarına sebep olan konuları ortadan kaldırıp iş hayatında daha uzun bulunmaları sağlanmalıdır.
1. Yaşlılar İçin Sağlık
Başta EYT olmak üzere 50+ yaşı olanlardan 3 ay, işsiz olanlardan gelir testine gitmeksizin genel sağlık hizmetlerinden yararlandırılmalıdır. Bu konudaki mağduriyetler giderilmelidir.
2. Yaşlılar İçin İstihdamı Teşvik
Başta EYT’liler olmak üzere 50+ yaş çalıştıranlardan sadece sosyal güvenlik pirimi alınmalı. Böylelikle maliyet azlığından dolayı yaşlı işçinin çalışma süresi daha uzun olması sağlanmalıdır.
3. Yaşlı İşçilere Teşvik
Başta EYT olmak üzere ‘50+’ yaşı olan işçilerin ücretlerinden kesilen gelir vergisinden indirim yapılabilir veya kaldırılabilir. Böylelikle alım gücü artan işçi daha fazla çalışmak isteyecektir.
4. Geç Emeklilik Tercihi
Başta EYT olmak üzere ‘50+’ yaşı olanlardan emeklilik maaşı ücreti çalıştıkça, sosyal güvenlik sistemine göre issiz kaldığında daha uzun süre işsizlik maaşı almalıdır.
5. Erken Emeklik Tercihi
Yukarıdaki uygulamaların varlığı halinde yine de emeklilik talebinde bulunarak yaşından önce emekli olmak isteyenlere en fazla 2-3 yaşla sınırlı olmak üzere emekli aylığında yıla bağlı azaltma yapılarak bu imkân tanınabilir.
Özdağ, Erdoğan'ı iktidarda tutan kişiyi açıkladı!
Derince’de bu kez yeni bir heyecan yaşanıyor
Başkan Büyükakın güne esnafla kahvaltı yaparak başladı
Yıldızlı, ulaşım esnaflarının sorunlarını dinledi
