TMMOB Kocaeli ?l Koordinasyon Kurulu (?KK) Sekreteri Murat Kürekci'nin yaz?l? aç?klamas?n içeri?i ?öyle:
Bugünün meselesi de?il!
2000’lerin ba??nda Marmara Denizi’nin De?i?en O?inografik ?artlar? ?zlenmi? ve 2 ayr? tarihte raporlanm??t?r. Bu raporlar?n i?aret etti?i “musilaj agregat” olu?umu geçen sürede gerekli önlemler al?nmad???ndan yeniden yo?un bir ?ekilde gözlenmeye ba?lam??t?r.
Beton Ekonomisi, Ranta Dayal? H?zl? ve Çarp?k Kentle?me ve Sanayile?me!
Marmara Bölgesi’nde, ya?anan h?zl? ve çarp?k kentle?me, sanayile?me, ileri ar?t?m tesislerin olmay???, evsel-endüstriyel ve gemilerden at?lan at?klar vs. havam?z?n, suyumuzun, topra??m?z?n yan? s?ra ile birlikte Marmara Denizi’nin kirlenmesine ve ya?am?n yok olmas?na neden olmaktad?r.
Betonla?may? bir kentle?me anlay???; asfalt? (karayolunu) ise birincil ula??m yöntemi ve bu sektörleri ekonomik büyümenin öncüsü olarak gören ve sermayenin s?n?rs?z kar h?rs?na tan?nan s?n?rs?z serbestli?i sa?layan kamu yönetim anlay???; halk?n gün be gün fakirle?mesine, i?sizli?in artmas?na ve ya?amdaki di?er birçok olumsuzluklara neden olmaktad?r. Bugün de bu anlay???n bir ba?ka sonucu olarak denizlerimizin ölümüne ?ahitlik etmekteyiz.
Kocaeli'nin de içinde bulundu?u ba?ta Marmara Bölgesi'ne k?y?s? olan kentler olmak üzere kentlerin betonla kapl? tabanlar? nedeniyle toprak suyu ememeden ya?mur, kar sular? denize akmaktad?r.
Sulara adeta set olu?turan yollar ile beton kentler, ya?mur sular?n?n birikerek sel meydana gelmesine neden olabilmektedir. Sellerle birlikte olu?an alüvyonlar, denizlerin derinliklerine ta??nmaktad?r. Denizin dibi çamurla?makta ve yine toprakla gelen zirai ilaçlar deniz alt? ya?am?na olumsuz etkiler yaratmaktad?r.
Müsilaj belirleyenleri…
Evsel ve endüstriyel at?klar sonucu Marmara Denizi’nde organik ve inorganik toksik kirleticiler deniz suyunda yüksek seviyelerde bulunmaktad?r. Bu kirleticilere maruz kalan bal?klar ve do?al ya?am bu durumdan olumsuz etkilenmektedir.
Marmara Denizi’ne iletilen at?k sulardaki Azot ve Fosfor, sulardaki mikroorganizmalar için besi kayna?? olu?turmakta ve alglerin a??r? derecede büyümesine sebep olmaktad?r. Deniz kirlili?indeki en önemli parametrelerden biri olan ‘alg ço?almas?’ ile deniz ortam?ndaki oksijen azalmaktad?r. Azot ve Fosforun denizdeki fazlal??? bu a??r? büyümeye(algler) ve baz? zehirlerin aç??a ç?kmas?na neden olmaktad?r.
Müsilaj sal?n?m? için önemli ko?ulun, deniz suyu s?cakl???n?n ortalaman?n üzerinde olmas? gerekti?i bilim insanlar?nca ifade edilmektedir. Marmara’da deniz suyu s?cakl??? ?u anda son 40 y?l (1982-2021) ortalamas?n?n 2,5 derece üzerinde oldu?u tespit edilmi?tir. Kald? ki, baz? bilim çevrelerince denizdeki bu s?cakl?k art???nda Marmara Denizi Kirlili?inin pay? oldu?u ifade edilmektedir. Küresel Is?nma ve ?klim De?i?ikli?i müsilaj olu?mas?nda belirleyicili?e sahip ana sorunlardand?r.
Azot ve Fosfor ’un biyokimyasal reaksiyonlarla ayr??t?r?lmas? s?ras?nda da deniz suyunda a??r? oksijen tüketilmekte, denizin alt k?s?mlar? oksijensiz ortama dönü?mektedir. Deniz Canl?lar?n ya?am?nda bunun kar??l??? ölüm demektir.
Marmara Denizi’nin, nispeten dura?an olan iç deniz yap?s?n?n yan? s?ra, kirlilik ve yükselen deniz suyu s?cakl???, müsilaj için çok uygun bir ortam? olu?turmu?tur.
Endüstriyel Kirletme…
Endüstriyel kirletme denizi geri dönü?ü olmayan ekolojik bir y?k?ma sürükleyen önemli bir sorun kayna??d?r.
50 i?çiden fazla çal??an? olan endüstriyel i?yerlerinden ço?unlu?unun ar?tma tesisi yoktur. Olanlar?n bir k?s?mda maliyetlerin dü?ürülmesi için tesisi çal??t?rmad?klar? bilinmektedir.
Firmalar?n at?ksu analizleri yak?n takibe al?nmal? ve denetlenmelidir.
Ergene, Dilderesi vb simsiyah Marmara Denizi’ne kar???rken, tonlarca hafriyat Marmara Denizi’ne dökülürken, onlarca tersane yap?l?rken, OSB ler ve sanayi kurulu?lar? neredeyse denetlenmezken, kontrolsüzce limanla?maya izin verilirken, verilmeye devam ediliyorken gerekli önlemler al?nmad??? için Marmara Denizi bugün Müsilajla adeta ölüme terkedilmi? durumda.
Denize De?arj!
Deniz dibi ya?am? olumsuz etkileyen bir di?er faktör de deniz de?arjlard?r. Kanalizasyonlar? bir yere toplay?p, s?v?la?t?r?p, bir boruyla k?y?dan iki üç kilometre uza?a salmak bir ar?tma yöntemi de?ildir. Ar?tma prosesi sonucu olu?an ç?kt?n?n, denize de?arj? yerine geri kazan?m? dü?ünülmelidir.
Deniz Canl? Çe?itlili?i Gittikçe Azal?yor! Deniz Canl?lar? Ölüyor!
1975 lerde 127 çe?it olan bal?k çe?idi bugün tek rakamlardad?r. Marmara Bölgesi Türkiye nüfusunun %25 ini bar?nd?rmaktad?r. Yine ulusal ekonomik hacminin yar?s?ndan fazlas? bölgemizdedir.
Sünger gibi denizin dibinde sabit olan canl?lar?n ölmekte oldu?u, dal?? yapan bilim insanlar?nca ifade edilmekte ve görüntülenmektedir.
Marmara Denizi’ndeki bal?klarda ki a??r metal oranlar? geçmi?e göre çok yükselmi?tir.
Y?llar önce ?zmit Körfezi’nden ç?kan midyenin yenmemesi gerekti?i uyar?s?n?n ne derece hakl? oldu?unu, o gün bu dü?ünceyi kabul etmeyen Belediye Ba?kan? dahi bugün kabul edecektir. Bilim yan?lm?yor.
Kar H?rs? ve Görevini Yerine Getirmeyen Yöneticiler…
Bu kirlili?in olu?mas?na göz yumanlar/önlem almayanlar, küresel ?s?nmaya neden olan yerli/yabanc? sermaye sahipleri; evsel ve endüstriyel at?klar?n aktörleri ise bölgesel kapitalistler ile gerekli mevzuat düzenlemeleri, yat?r?mlar? ve denetimleri yapmayan kamu yönetimleridir.
Çözüm Önerileri
A??rl?kta, Ticaret Burjuvazisi ile beton ve asfalt ekonomisine hizmet eden Rant Odakl? ?stanbul Metropolitan Planlama anlay??? Tüm Marmara Bölgesinin kirlenmesi sonucunu da beraberinde getirmi?tir.
Yeni Kirlilik Yüklerinin Engellenmesi için, ilgili taraflarla birlikte Marmara, “Bölgesel Bazda, Halk ve Çevre Sa?l??? odakl? bir yakla??mla” yeniden planlanmal?d?r. Yeni planda Marmara Bölgesine Göçün, Sanayile?menin durdurulmas? anlay??? hükümet politikas? olarak kabul edilmelidir.
Var olan kirlilik nedenlerinin ortadan k?sa ve orta vadede azalt?lmas?n? temin etmek için yatayda ve ye?il alan oran? yüksek bir kentsel dönü?üm, at?k miktar?n?n azalt?lmas?na yönelik düzenlemeler, ileri ar?t?m sistemlerinin kurulmas?, olan ar?tma sistemlerinin iyile?tirilmesi ve s?k? denetim yap?lmas? acil görevlerdir.
Özel ve acil olarak de?inilmesi gereken öneri: ?leri Teknolojili Ar?tma Tesisleri yap?lmas?d?r.
Ön ar?tma tesisleri, basit ar?tma tesisleri olup sadece iri maddelerin ve çökelebilen maddelerin tutulmas?n? sa?lamaktad?r. Bu tesislerde organik madde ar?t?m? mümkün de?ildir. Marmara Denizi’ni tehdit eden ve Müsilaj?n olu?mas?ndaki en önemli kirleticiler ise Organik maddeler olan azot ve fosfordur.
Kurakl???n her y?l daha artt??? ülkemizde, TBMM’de Küresel ?klim Krizi Kurakl?k ve Su Kaynaklar?n?n Verimli Kullan?lmas? Ara?t?rma Komisyonu olu?turulmu?tur. Marmara Denizi Kirlili?i (birlikte di?er denizlerimiz de olabilir) ayn? Komisyon ya da özel olarak olu?turulacak yeni komisyon arac?l???yla incelenmelidir. Keza an?lan Komisyon'un bir üyesi, ülke çap?nda “…ar?t?lan sular?n sadece yüzde 37’sinin temiz, Yüzde 23’ünün kirli, yüzde 40’?n?n ise çok kirli olarak akarsulara, göllere akt???n?; 1127 at?k su ar?tma tesisinden sadece yüzde 45’inin iyi durumda çal??t???n?, 471’inin revizyona ihtiyac? oldu?unu, 154 tanesinin ise yeniden yap?lmas? gerekti?ini” ifade etmi?tir. Yani Marmara Denizi kirlili?inde k?sa ve orta vadede acil çözüm olabilecek ar?tmalar konusunun asl?nda ülkemizin en önemli konular?ndan birisi oldu?u aç?kt?r.
Kocaeli'de de 23 adet At?ksu Ar?tma Tesisi var ve bunlardan sadece 6 adedi ileri biyolojik ar?tma tesisidir. Müsilaj?n olu?mas?na neden olan azot ve fosforun ise kaç tane ar?tma tesisinde ar?t?labildi?ine dair bilgi kamuoyuyla henüz payla??lmam??t?r.
Mevcuttaki ar?tma tesislerinin do?ru çal??t?r?lmas? varl??? kadar önemlidir. Ar?tma Tesislerindeki giri? ve ç?k?? numunelerinin ba??ms?z laboratuvarlarda analiz ettirilmeli ve de?erler Kamuoyuyla payla??lmal?d?r.
Kullar ve Plajyolu’nda at?ksular yo?un ya?an ya?murlarda do?rudan denize verilmektedir. Yine ya?murlarda at?ksular, Kullar’? besleyen Kavakç?l?k Pompa ?stasyonu’ndan Sar? Dere’ye at?lmakta..Bu durum Yahya Kaptan kar??s? D100 karayolu alt?ndan anla??labilir.
Acil olarak yeteri say?da ?leri Ar?t?m Sistemleri kurulmal?d?r.
Bu a?amadan sonra, ?zmit Körfezi’ne ve Marmara Denizi’ne bir bardak bile su dökülmemelidir.
Ar?t?lm?? suyun, tar?msal sulama amaçl? ve endüstri de kullan?lmas? yönünde yat?r?mlar yap?lmal?d?r. Bu sayede var olan içme suyu kaynaklar?m?z? da korunmu? olur.
Öncelik Halk Sa?l??? ve Do?am?z?n Ya?amas?d?r: Kirletecek Projeler ve Yat?r?mlara Hay?r!
Yine Kanal ?stanbul Proje ile olu?acak yeni ?ehrin yarataca?? ek yükün yan?nda yine gittikçe kirlenen Karadeniz’den gelecek olan kirlilikler de Marmara Denizi’ne ta??nacakt?r. Bu projenin di?er olumsuzluklar?n?n yan?nda, kirlenmeye kümülatif etkisinin oldukça yüksek olaca?? aç?kt?r.
Toplant?ya TMMOB Kocaeli Davet Edilmedi.
2000’li y?llar?n ba??nda payla??lan raporlar?n üzerinden y?llar geçmi? ancak hiçbir önlem almayanlar Müsilaj görünür hale geldikten sonra ilgi göstermeye ba?lad?lar.
Marmara Belediyeler Birli?i Ba?kanl??? (Çevre Yönetimi Koordinatörlü?ü) taraf?ndan 4 Haziran 2021 (bugün) yap?lacak olan “Marmara Denizi’nde Müsilaj Problemi ve Çözüm Önerileri Çal??tay?” toplant?s?na TMMOB Kocaeli ?l Koordinasyon Kurulu ve bile?enleri olarak maalesef davet almad???m?z? belirtiriz.
5 Haziran Dünya Çevre Günü: Sadece Bir Dünya Var…
Gelecek Nesillere ya?ayabilecekleri bir dünya b?rakabilmek için, ekolojik bir krize dönü?en çevre sorunlar?n?n çözümünde, bütüncül politikalar, hukuksal ve kurumsal düzenlemeler geli?tirilmeli ve uygulanmal?d?r. Bu dü?üncelerle, içinde bulundu?umuz çevre felaketleri nedeniyle kutlanacak bir gün olmaktan ziyade u?runa mücadele edilecek bir gün olarak nitelendirdi?imiz 5 Haziran Dünya Çevre Günü’nde ya?amdan yana olan herkese TMMOB Kocaeli ?l Koordinasyon Kurulu olarak yan yana duraca??m?z? payla??yoruz.