Üst üste gelen zamlar gübre fiyatlarının ekilebilir arazi fiyatlarını geçmesine yol açtı.

Sozcu.com.tr’ye konuşan TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Şanlıurfa Şube Başkanı Abdullah Melik, “Bir ton gübre fiyatı, bir dönüm arazi fiyatını geçti. Bir ton üre geçen yıl 3 bin 500-4 bin TL arasında değişirken bu yıl 17 bin 100 TL’ye çıktı. Urfa’da kıraç alanlardaki bir dönüm arazinin fiyatı ise yaklaşık 15 bin lira” dedi.

Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD) Genel Başkanı Hüseyin Demirtaş ise, gübreye gelen zamlara dikkat çekmek için “Bugün bir ton gübre fiyatı ile İç Anadolu’da değil bir dönüm, 3 dönüm ekilebilir arazi alınabilir” diye konuştu.

BİR YILDA YÜZDE 300’Ü AŞTI

Marketlerde birçok ürünün kotalı satılmasına yol açan ham madde krizi, yurt içinde kur krizi sonrası tarlaya inmiş; fiyatlama yapamaz hale gelen firmalar gübre satışlarını durdurmuştu. Satışlar henüz tam anlamıyla normale dönmedi ancak gübreye üst üste gelen zamlar çiftçinin alım gücünü her geçen gün daha da zorluyor.

Birkaç ay önce Avrupa'da yaşanan doğalgaz krizi sonrası fiyatı en çok artan ürünlerden biri gübre olmuş; gübrenin ham maddesi olan doğalgazdaki aşırı fiyat artışı, yurt içinde de gübre fiyatlarının bir yılda yüzde 157'den fazla zamlanmasına yol açmıştı. Buna yurt içinde kasımdaki rekor kur artışları eklenince gübredeki son bir yıllık zamlar yüzde 200'ü aşmıştı. Şimdi bu zamlar yüzde 300’ü aşmış durumda.

Gübrenin tonu 2020 Haziran'da 1800 TL iken, Haziran 2021'de 4 bin 100 TL'ye çıktı. Kasım ayı başında 10 bin TL olan gübre, şimdi ise 17 bin TL’ye ulaştı.

HEMEN DÜŞÜŞ BEKLENMİYOR

Çiftçi, döviz kurundaki sert gerileme sonrası gübre fiyatlarında düşüş talep ediyor.

Ankara’da gübre bayiliği yapan ziraat mühendisi Murat Çelik’in bu beklentiye ilişkin sozcu.com.tr'ye yaptığı değerlendirmede, “Kurdaki gerileme sonrası hemen bir fiyat düşüşü beklemek doğru olmaz. Bunun olabilmesi için ham maddenin düşük kurdan alınıp, işlenip, satılması lazım. Şu an için böyle bir durum yok” dedi.

Çelik, döviz kurunda bir istikrar sağlanması durumunda ise indirimden ziyade mevcut gübre fiyatlarının korunacağına işaret etti.

VERİMDE BÜYÜK KAYIP BEKLENTİSİ

İlerleyen süreçte gübre fiyatlarında bir miktar düşüş olsa ya da mevcut fiyatlar korunsa da, son bir yılda toplam yüzde 300’den fazla zamlanmış olmasının yaratacağı sorunlar olacak.

ZMO Şanlıurfa Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Melik, “Gübre artık çok maliyetli olduğu için üretici arazisini gübresiz ekmeye başlıyor. Toprağa yeteri kadar gübre atılamaması da mevcut kuraklıkla birleşip verimde daha büyük kayıplar yaratır” dedi.

Tüm bunların 2022’de bazı gıda ürünlerinde yokluğa neden olması, bunun da gıda enflasyonunu tırmandırması bekleniyor.

Zaten Şanlıurfa, Diyarbakır ve Mardin’de bu yılki kuraklık nedeniyle buğday, arpa ve mercimek hasadında ciddi sorunlar yaşandığı bilgisini veren Melik, şöyle devam etti:

“Kuraklıktan etkileneli 8 ay geçti, üzerine yeni bir ekim sezonu geldi ama hala kuraklık destekleri verilmedi. Daha yeni yeni ödeme yapılan çiftçiler olduğunu duyuyoruz. Bu kadar zamlanan gübre fiyatları varken, gübreye verilen destek miktarları da çok düşük. Mazot 10 liranın üstünü gördü, zirai ilaçtaki yıllık zamlar yüzde 300’leri buldu.

Asıl tehlike, kuraklığın nedeniyle Atatürk Barajı’nda da su seviyesinin yetersiz olması. Bu barajın göl havzasında yaklaşık bir milyon küp su eksildi. Böyle giderse Atatürk Barajı çiftçimize ve üreticimize su ihtiyacını karşılayamayacak duruma gelecek. GAP projesinin bir an önce tamamlanması gerekiyor.”