Maymun Çiçeği (Monkeypox) Virüsü Nedir?

Maymun Çiçeği Virüsü, “Poxviridae” adlı virüsün “Orthopoxvirus” cinsine ait olan “Monkeypox” isimli virüsünden kaynaklanan bir DNA virüsüdür.  

Maymun Çiçeği Virüsü Nasıl Bulaşır?

Maymun Çiçeği Virüsü bulaşıcıdır. Sıklıkla fare ve sincap gibi kemirgenlerde görülür. Bu virüs ile enfekte olmuş bir hayvan ya da maymun çiçeği enfeksiyonu geçiren bir birey ile temas sonucu bulaşabilir. 

Virüsle enfekte olmuş bir hayvan tarafından ısırılmak ve bu hayvanların vücut sıvılarına ya da hastalık nedeniyle oluşan döküntülerine temas etmek, iyi derecede pişirilmemiş etini tüketmek gibi çeşitli bulaş yolları mevcuttur. 

Hasta bireylerin vücudunda oluşan kabarcıkların içinde yer alan sıvılara temas etmek ya da bu bireylerin kullandığı eşyalara dokunmak da bulaş riskini artırır. 

Teşhis konulan hastaların kendini diğer bireylerden izole etmesi, bulaş ve salgın riskini önlemede önemlidir. 

Maymun Çiçeği Virüsü Nasıl Keşfedilmiştir?

Maymun Çiçeği Virüsü, 1958 yılında Danimarka’da yürütülen bir araştırma için laboratuvar ortamında tutulan maymun kolonilerinde çiçek hastalığına benzer belirtiler sergileyen salgın ile birlikte keşfedilmiştir. Virüs bu sebeple maymun çiçeği ismi ile adlandırılmıştır. İnsanlarda ilk kez 1970 yılında, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde görüldüğü bildirilmiştir.  

Maymun Çiçeği Virüsüne Hangi Coğrafyalarda Sık Rastlanır?

Afrika kıtasında uzun yıllardır görülen Maymun Çiçeği Virüsü, Batı ve Orta Afrika bölgesinden ihraç edilen hayvanlar ile dünyanın farklı bölgelerinde bulaş riski yaratabilmektedir. Görülme sıklığı giderek artan maymun çiçeği virüsü, günümüzde dünyanın farklı birçok bölgelerinde yaşayan insanlarda tespit edilmeye başlamıştır. Henüz epidemi ya da pandemi boyutunda yıkıcı bir tehdit oluşturmamakla birlikte bu olasılığın üzerinde dikkatle durulmaktadır. 

Maymun Çiçeği Virüsü Belirtileri Nelerdir?

Maymun Çiçeği Virüsüne dair semptomlar, enfeksiyon kaynağı ile ilk teması takip eden 5 ila 21. günler arasındaki bir zaman diliminde ortaya çıkar.  Virüsün belirtileri, suçiçeği hastalığına benzemekle birlikte biraz farklıdır. 

Öne çıkan belirtiler şunlardır:

•    Cilt yüzeyinde suçiçeğine benzer şekilde görülen içi su dolu küçük kabarcıklar,
•    Yüksek ateş,
•    Üşüme ve titreme,
•    Yorgunluk hali, halsizlik,
•    Baş, sırt ve kas ağrısı.

Cilt yüzeyinde görülen içi su dolu döküntülere, ilk semptomların görülmeye başlamasını takiben 1- 5. günlerde rastlanır. Bu döküntüler çiçek, suçiçeği ve kızamık hastalığında oluşan döküntüler ile benzerdir fakat maymun çiçeğinde ayırt edici olarak lenf bezlerinde şişlik vardır. Sıklığı kişiden kişiye göre değişen döküntüler genellikle ilk yüz ve boyun bölgesinde görülmeye başlar; daha sonra vücudun diğer bölgelerine yayılım gösterir. Bazı hastalarda gözler, ağız içi, avuç içi, ayak tabanları ve genital bölgede de lezyonlar bildirilmiştir. İçi su dolu kabarcıklar zamanla kabuklanır ve iyileşmeye başlar. Hastalığı yoğun atlatan vakalarda döküntüler birleşerek geniş bir cilt yüzeyini kaplayabilir. 2 ila 4 hafta içinde döküntüler tamamen iyileşir. 

Maymun Çiçeği Virüsü Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Virüsün tespitinde, klinik belirtilerin doğru değerlendirilmesi önemlidir. Hastanın vücut sıvılarından alınan örneklerin ilgili laboratuvarlara iletilmesiyle PCR yöntemiyle tanı konulabilir. Bir diğer yöntem de daha önce uygulanan çiçek aşısı gibi nedenlerle yanlış pozitif sonuç verebilecek olan antijen-antikor testleridir.

Maymun Çiçeği Virüsü Nasıl Tedavi Edilir?

Günümüzde Maymun Çiçeği Virüsünün tedavisi için kanıtlanmış bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Diğer viral enfeksiyonlarda olduğu gibi, enfekte olmuş bireylere destekleyici tedaviler uygulanır. Yapılan araştırmalar, daha önce çiçek aşısı olmuş bireylerin Maymun Çiçeği Virüsüne karşı korunduğunu göstermektedir. 

Maymun Çiçeği Virüsü Ölüm Riski Oluşturur Mu?

Maymun Çiçeği Virüsünde ölüm oranının % 3-6 oranında olduğu bilinmektedir. Bu oran oldukça düşüktür. Ölümle sonuçlanan vakaların birçoğunda sekonder hastalıkların olduğu ve yaşlarının küçük olduğu bildirilmiştir. 

Maymun Çiçeği Virüsünden Korunma Yolları Nelerdir?

Oldukça nadir görülen Maymun Çiçeği Virüsü ile enfekte olma olasılığı düşüktür. Bununla birlikte, son dönemde artan vaka bildirimleri nedeniyle risk devam etmektedir. 

Çoğu hastalıkta korunmada ön koşul olan hijyen kurallarına dikkat edilmesi, Maymun Çiçeği Virüsünün bulaş riskini azaltır. 

Bunun için öncelikle el hijyenine dikkat edilmeli ve yardımcı hijyen kuralları uygulanmalıdır. Eller su ve sabunla düzenli olarak yıkanmalı; kirli yüzeylerle temas edildikten sonra hijyen sağlanana dek özellikle baş ve boyun bölgesine dokunulmamalıdır.  

Yabani hayvanlar virüsün bulaşmasında önemli oranda etkin olduğundan özellikle kırsal alanda yaşayanların dikkatli olması ve bu hayvanlara temastan kaçınması gerekir. 

Maymun Çiçeği Virüsüne dair semptomlar fark eden bireylerin zaman kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurması gerekir.