Seçimlerin normal tarihine bir yıldan daha kısa bir süre kalırken, Avrupa ile birlikte Türkiye'yi çok zor bir kış bekliyor.

Halihazırda yüzde 80'e dayanan resmi enflasyon ve yüksek enerji fiyatları nedeniyle zor günler geçiren vatandaşlar için önümüzdeki kış aylarının daha da zorlu geçmesi muhtemel görünüyor.

Ukrayna savaşının başlamasıyla birlikte tarihi zirvelere yükselen doğalgaz fiyatlarının yaz aylarında bile çok yüksek seyretmesi, kış ayları için de olumsuz bir tablo oluşturuyor.

FİYATLAR YAZ AYLARINDA BİLE YÜKSEK

Avrupa’da derinliği en fazla olan Hollanda merkezli sanal doğalgaz ticaret noktası TTF’de işlem gören ağustos vadeli bin metreküp doğalgaz fiyatı, bugün itibarıyla yaklaşık 1800 dolar seviyesinde bulunuyor.

Ukrayna savaşı ve yaptırımlar nedeniyle enerji krizi yaşayan Avrupa'da Rusya'dan gaz tedariğinde yaşanan sorunlar, Rus gazını taşıyan boru hatlarında kullanılan bazı ekipmanların yaptırımlara takılması, bakım çalışmaları, diğer gaz tedarikçisi Norveç'te de sorunların yaşanması, fiyatların yaz ayında bile çok yüksek seyretmesini beraberinde getiriyor.

FATURALAR KABARACAK

TTF'deki fiyatlar, Türkiye'nin ithal ettiği doğalgazın fiyatı hesaplanırken de kullanılıyor. Sozcu.com.tr'ye konuşan eski BOTAŞ Gaz Alımı Daire Başkanı Ali Arif Aktürk, gaz fiyatlarının çok yüksek seyrettiğine işaret ederek “Çok endişeliyim, bu kış çok zor geçecek” dedi.

Normalde yaz mevsiminin doğalgaz fiyatının en düşük olması gereken dönem olduğunu ancak şu an 1800 dolar seviyesinin görüldüğünü belirten Aktürk, önceki kış ortalama 180 dolar olan, geçen kış ortalama 400-500 dolara yükselen bin metreküp gaz alım maliyetinin bu kış ortalama 900 dolara kadar yükselebileceği, kur artışlarının durumu daha da kötü hale getirebileceği uyarısında bulundu.

Rusya'dan Avrupa'ya gaz taşıyan Kuzey Akım 1'de bakım çalışması olmasının ve Kanada'nın bakım için gelen gaz türbinlerini yaptırımlar gerekçesiyle Rusya'ya geri göndermemesinin Avrupa'daki son fiyat artışlarında etkili olduğunu belirten Aktürk, ağustosta yer altı depolarına gaz atma döneminin başlayacağını, depoya pahalı giren gazın kışın pahalı satılacağını dile getirdi.

SEÇİM ÖNCESİ TARİFELERE YANSIYACAK MI?

Türkiye'de durumun daha da kötü olduğunu, kış talebinin önemli kısmının spot LNG (sıvılaştırılmış doğalgaz) ile karşılandığını, bunun da Avrupa'daki gösterge fiyattan yüzde 10 daha yüksek olduğunu belirten Aktürk, boru hatlarından gelen gazın da yine önemli bölümünün TTF'e endeksli olduğunu, uzun vadeli anlaşmalarının bir kısmında ayrıca şu an yüksek olan ABD enflasyonuna endeksleme olduğunu, tüm bunların doğalgaz faturasını yükselteceğini söyledi.

Küresel ekonomideki yavaşlamanın petrol fiyatlarında düşüş getirebileceğini ancak doğalgazda durumun farklı olduğunu belirten Aktürk, fiyatların yüksek seyretmeye devam edeceğini, Türkiye'de sübvansiyon uygulayan hükümetin maliyeti tüketicilere ne kadar yansıtacağının tarifelerde belirleyici olacağını, seçim öncesinde yüksek zamların tercih edilmeyebileceğini ancak BOTAŞ'ın çok yüksek zararlarla karşı karşıya kalacağını dile getirdi.

Doğalgaz fiyatlarındaki yüksek seyrin elektrik fiyatlarını da yukarı iteceğini belirten Aktürk, elektrik sektöründe de sıkıntılı bir dönem yaşanacağı uyarısında bulundu.

GEÇEN AY ZAM GELMİŞTİ

Doğalgaz fiyatlarına en son 1 Haziran 2022 itibarıyla zam yapılmıştı.

BOTAŞ, konutlarda kullanılan doğalgazın birim fiyatında yüzde 30, elektrik üretimi için kullanılan doğalgazın birim fiyatında yüzde 16, elektrik üretimi dışında kullanılan doğalgazın birim fiyatında ise yüzde 10 artış yapmıştı.

Haziranda ayrıca, sanayi ve ticarethanelerde kullanılan elektriğe yüzde 25, konut ve tarımsal faaliyetlerde kullanılan elektriğe ise yüzde 15 zam gelmişti.

2022’nin ilk yarısında doğalgaz zammı meskenler için yüzde 119,4 oldu. Bu oran işyerleri için yüzde 148 ila yüzde 215 aralığında değişirken, elektrik üreticileri için ise yüzde 160,4 şeklinde gerçekleşti.