Turist alışverişinin azalması, yerlide ise artan fiyat hassasiyeti, markalarda stok yüküne yol açtı. Siparişler ötelenirken, stokları eritmek için indirimlere start verildi. Öte yandan giyim alışverişi son 4 ayın en düşük seviyesine geriledi.

Turist alışverişinin azalması, yerli tüketicide ise düşen alım gücüne bağlı olarak artan fiyat hassasiyeti, giriş seviyesi ürün yapan markalar başta olmak üzere stokların artmasına yol açtı. Birçok markanın depolarının dolduğu ve buna bağlı olarak yeni taleplerin ise durdurulduğu belirtiliyor. Sektör temsilcilerinden aldığımız bilgiye göre herkes bir önceki tedarikçisine en az sıkıntı yaratacak şekilde tedariklerini ötelemeye başlamış durumda. Hatta yine bazı büyük markaların kesilmemiş hammaddeleri, bedelini ödeyerek ‘konfeksiyon yapmayalım, 6 ay ya da bir sene sonra üretelim’ dediği sahadan gelen haberler arasında. Bekle-gör politikasının uygulayan markalar, mevcut stoğu eritmeye yönelik erken indirim dönemine girdi. Yabancı markalarda durumun daha da vahim olduğunu anlatan iş insanları, fast fashion devlerinin içerde aksesuar ve kumaşın alınmasına rağmen üretimi durdurduklarını anlattı.

İNDİRİMLER ERKENE ALINDI

Dünya Gazetesi’nden Yener Karadeniz’in haberine göre, geçen hafta Adidas ve Nike, yavaş hareket eden envanter nedeni ile indirim sinyali vermiş, yeni sipariş ve stok yenileme için ise tatil sonrasını işaret etmişti. Benzer durum bu yıl ikinci kez indirime giden Amazon için de geçerli. Geçen ay 48 saat süren erken indirim kampanyası başlatan online ticaret devi, 15 ülkede uygulanan kampanya kapsamında 5,7 milyar dolarla beklenenden daha düşük satış geliri elde etmiş, ancak söz konusu adım ‘stokları eritme’ amacı taşıdığı belirtilerek başarılı bir kampanya olarak değerlendirilmişti. Türkiye’de de kasım ayına girer girmez indirimler başladı. Giriş seviyesi ürün yapan markaların başında gelen LC Waikiki, dün itibari ile bambaşka indirimler adı altında indirim dönemine start verdi. Marka son dönemde yüksek yurtiçi üretim maliyetleri nedeni ile yurtdışı tedarikini artıracağını açıklamıştı. Alınan bilgiye göre, bu kapsamda daha önce yüzde 90 olan yerlilik oranı LC Waikiki’de yüzde 70’lere kadar gerilemiş durumda.

GİYİMDE 4 AYIN EN DÜŞÜK HARCAMASI

Tüketimde yaşanan düşüş kredi kartı harcamalarına da yansıyor. Merkez Bankası verilerine göre giyim ve aksesuar harcama miktarı ekim ayında 20,6 milyar TL seviyesine gerileyerek son 4 ayın en düşük seviyesini gördü. Söz konusu rakam, okul alışverişinin de etkisiyle eylülde 30 milyar TL seviyesini aşmıştı. Ziyaret ettiğimiz birçok AVM’de de alıverişte yaşanan düşüş kendini gösteriyor. Mağaza görevlileri, turist alıverişinde belirgin bir düşüş görüldüğünü anlattı. Yerlide ise fiyat hassasiyetinin artarak devam ettiğini anlatan görevliler, acil ihtiyaç dışında kalan ürün alımlarının ertelendiğine dikkat çekti. Bu durum imalata da yansımış durumda. Konfeksiyon atölyelerinden iplik fabrikalarına kadar stoklar dolu iken kapasite kullanım oranları da son yılların en düşük seviyesine gerilemiş durumda.

SABİT MALİYETİN PAYI ARTIYOR

Geçen hafta gerçekleştirilen genel kurulda güven tazeleyerek yeniden Birleşmiş Markalar Derneği başkanlığına seçilen Sinan Öncel, turist sayısında yaşanan azalmaya bağlı olarak satışlarda düşüşün kaçınılmaz olduğunu vurguladı. Öncel, “Alım gücünün düşmesi ve fiyat artışları, en olumsuz etkenlerin başında geliyor. Stok önemli bir maliyet ama mal yaptırmak da zor. En önemli sorun üretim bandında olacak. Üretim yavaşlayacak. Bu da başka bir kısır döngüyü beraberinde getirecek. Ürünün üzerine binen sabit maliyetin payı artmaya başlayacak” açıklamasında bulundu.

KÜÇÜK İŞLETMELER ÇOK DAHA ZOR DURUMDA

Gelişmelerin en sert etkileri sektörün üretim kısmında görülüyor. Halihazırda düşen siparişler nedeni ile kapasite kullanım oranı ekim ayında tekstilde yüzde 72,1, hazır giyimde ise 81,6’ya kadar gerileyerek son bir yılın en düşük seviyelerini gördü. İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı Ahmet Öksüz, “Yerli markaların ithalata yönelmesi durumun vehametini ortaya koyuyor. Türkiye’de kapasitelerde çok büyük boşluk var. Fason çalışan küçük işletmelerde durum çok daha vahim. Onlar hemen boş kalıyor. Müşterisi olan kapasiteyi yüzde 15-20 düşürerek bir şekilde devam ediyor ama küçüklerin böyle bir şansı yok” diye konuştu.

ALIMLAR ÖTELENİYOR

TOBB Hazırgiyim ve Konfeksiyon Sektör Meclisi Başkanı Şeref Fayat, markalarda oluşan stok yükünün imalata yansıması konusunda şu bilgileri verdi: “Birçok büyük alıcı alımları durdurdu. Herkes durgunluğu bir önceki tedarikçisine en az sıkıntı yaratacak şekilde çözmeye çalışıyor. Bazı markalar kesilmemiş hammaddeleri bedelini ödeyerek ‘konfeksiyon yapmayalım 6 ay ya sonra alacağım’ deme noktasına gelmiş durumda. Hangi aşmadaysa orada bekle gör durumundalar. Mevcut stoku eritip gelişmelere göre kumaşı hangi sezonda keseceğine karar verecek. İçerdeki bahsettiğim süreç dışardaki kadar da acımasız değil. Yabancı markalar order’ler durdurdu. Üretici sipariş var diye kumaş, aksesuar almış ama kesemiyor.”