Türkiye’de yaşanan ekonomik yıkımı vergilerdeki artışlarla, yeni vergilerle ve zamlarla vatandaşın üstüne bırakan iktidar patronlara ise teşvik yağdırdı. Yılın ilk 4 ayında sadece 5 bin 415 defa firmalara teşvik verildi.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın verilerine göre ocakta 1496, şubatta 1183, martta 1427 ve nisanda 1309 defa yerli ve yabancı firmalara teşvik sağlandı. Sağlanan teşvikler ise şöyle: Vergi indirimi, KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, KDV iadesi, sigorta pirimi işçi hissesi desteği, sigorta pirimi işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi, faiz veya kâr payı desteği. Bu teşviklerden yerli ve yabancı firmalar faydalandı. Teşvik verilen firmalar içinde AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın arkadaşı ve 5’li Çete de yer aldı. Ayrıca yabancı firmalara verilen teşvikler de dikkat çekti.

ERDOĞAN’IN ARKADAŞI

Birgün gazetesinden Mustafa Kömüş’ün haberine göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın arkadaşı Hasan Gürsoy’a ait olan BG Maden’e ocak ayında 910 milyon yatırım karşılığında teşvik verildi. Şirkete gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, KDV iadesi, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, nitelikli personel desteği ve enerji desteği sağlanması kararlaştırıldı. Firmaya ayrıca geçen yıl da teşvik verilmişti. Şirket Mayıs 2022’de 379 milyon 688 bin 917’lik yatırımı karşılığında teşvik almıştı. Böylece şirkete 1 yıl içinde iki defa teşvik verildi.

KALYON’A TEŞVİK UZANDI

Kamuoyunda 5’li Çete olarak bilinen holdinglerden Kalyon’a daha önce verilen teşvikte ocak ayında güncelleme gerçekleştirildi. Proje bazlı devlet yardımı kapsamında desteklenen fotovoltaik güneş paneli üretim tesisi yatırımında toplam sabit yatırım tutarı 2 milyar 100 milyon liradan 3 milyar 700 milyon liraya yükseltildi. Projede öngörülen istihdam sayısı 982’den 2 bin 635’e, azami nitelikli personel desteği 57 milyon liradan 100 milyon liraya çıkarıldı. Teşvik kapsamında şirkete gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, KDV iadesi, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, gelir vergisi stopajı desteği, nitelik personel desteği sağlandı.

CENGİZ DE EKSİK KALMADI

Yine 5’li Çete içinde yer alan Cengiz Holding de teşviklerden faydalandı.

Maraş merkezli depremlerin ardından ‘Türkiye tek yürek’ kampanyasına katılarak 3 milyar TL bağış yapan Cengiz Holding’e yayının sabahında 3 milyar 10 milyon TL’lik yatırımı için teşvik verildi.

‘Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar’a göre Cengiz Holding bünyesindeki Eti Alüminyum AŞ tarafından Konya’da yapılacak yatırım projesi şu teşviklerden yararlanacak:

Yüzde 100 vergi indirimi ve yüzde 85 yatırıma katkı oranı olmak üzere gümrük vergisi muafiyeti,

KDV istisnası, KDV iadesi, vergi indirimi

Azami tutar sınırı olmaksızın 10 yıl sigorta primi işveren hissesi desteği,

Azami 75 milyon TL nitelikli personel desteği

200 milyon lirayı aşmayacak enerji desteği

RÖNESANS DA LİSTEDE

Bir diğer 5’li Çete üyesi Rönesans Holding de teşviklerden payını aldı. Holding bünyesindeki Rönesans REY Endüstriyel Yatırımları AŞ ile Stolthaven Terminals ortak girişimi olan Ceyhan Terminal Hizmetleri AŞ’ye mart ayında 4 milyar 309 milyon TL’lik depolama ve liman işletme hizmetleri yatırımı karşılığında teşvik yağdı. Şirkete faiz desteği, gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, 7 yıl sigorta primi işveren hissesi, yüzde 90 vergi indirimi, yüzde 50 yatırım katkı oranı ve yatırım yeri tahsisi sağlandı.

Bütün bunların yanı sıra Samsun’da Şahin Dağları’nda yaptığı sondaj çalışmalarında binlerce ağacın yok edilmesine yol açan Kanadalı maden şirketi olan Eldorado Gold Corporation’un Türkiye uzantısı olan TÜPRAG Metal Madencilik Sanayi ve Ticaret AŞ’ye teşvik verildi. Şirkete 1 milyar 637 milyon TL’lik yatırım karşılığında faiz desteği, gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, 7 yıl sigorta primi işveren hissesi, yüzde 80 vergi indirimi, yüzde 40 yatırım katkı oranı teşvikleri verildi.

YABANCI SERMAYEYE BÜYÜK TEŞVİKLER

Teşvikler içinde en dikkat çekenler ise yabancı sermayeye verilenler oldu. Yabancı firmalara ocakta 33, şubatta 35, martta 44 nisanda 58 defa teşvik verildi. Bazı firmalar birden fazla teşvik aldı. Bu teşviklerin yatırım tutarı ise yaklaşık 31 milyar 770 milyon TL oldu. En çok yatırım ise mart ayında 18 milyar 645 milyon TL ile oldu.

Bu firmalardan en dikkat çekenleri, yatırım tutarları ve sağlanan teşvikler ise şöyle:

Saint Gobain Weber Yapı Kimyasalları: Yatırım 167 milyon 129 bin TL; teşvikler faiz desteği, 10 yıl gelir vergisi stopajı desteği, gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, 10 yıl sigorta primi desteği, 12 yıl sigorta primi işveren hissesi, yüzde 90 vergi indirimi, yüzde 55 yatırıma katkı oranı.

Crypto Carbon Enerji: Yatırım 126 milyon 175 bin TL; teşvikler faiz desteği, KDV istisnası, 10 yıl sigorta primi işveren hissesi, yüzde 90 vergi indirimi, yüzde 50 yatırıma katkı oranı.

Sarten Ambalaj: Yatırım 118 milyon 78 bin, teşvikler KDV istisnası, 6 yıl sigorta primi işveren hissesi, yüzde vergi indirimi, yüzde 30 yatırıma katkı oranı.

Ziyade İlaç: Yatırım 138 milyon 103 bin, teşvikler faiz desteği, gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, 7 yıl sigorta primi işveren hissesi, yüzde 80 vergi indirimi, yüzde 40 yatırıma katkı oranı.

Organik Kimya: Yatırım 115 milyon 559 bin, teşvikler faiz desteği, gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, 5 yıl sigorta primi desteği, 7 yıl sigorta primi işveren hissesi, yüzde 90 vergi indirimi, yüzde 50 yatırıma katkı oranı.

CS Wind Turkey Kule İmalatı: Yatırım 396 milyon 114 bin TL, teşvikler gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, 3 yıl sigorta primi işveren hissesi, yüzde 55 vergi indirimi.

Botaş Trading: Yatırım 8 milyar 104 milyon TL, teşvikler gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası.

Brisa Bridgestone Sabancı Lastik: Yatırım 934 milyon 558 bin, teşvikler faiz desteği, gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, 7 yıl sigorta primi işveren hissesi, yüzde 80 vergi indirimi.

Oguang Turkey: Yatırım 1 milyar 638 milyon TL, teşvikler gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası.

Akdeniz Mineral Kaynakları: Yatırım 188 milyon 80 bin TL, teşvikler faiz desteği, gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, 7 yıl sigorta primi işveren hissesi, yüzde 80 vergi indirimi, yüzde 40 yatırıma katkı oranı.

Maxion Jantaş: yatırım 622 milyon 4 bin, teşvikler faiz desteği, gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, 7 yıl sigorta primi işveren hissesi, yüzde 80 vergi indirimi, yüzde 40 yatırıma katkı oranı.

BHS Makina ve Kağıt: Yatırım 579 milyon 332 bin TL, teşvikler faiz desteği, gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, 7 yıl sigorta primi işveren hissesi, yüzde 80 vergi indirimi, yüzde 40 yatırıma katkı oranı.

VATANDAŞLIK ALABİLİYORLAR

Öte yandan yabancı yatırımcılar 500 bin ABD doları yatırımı karşılığında Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı hakkı da kazanabiliyor. Konuya ilişkin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın sitesinde şu ifadeler yer alıyor: “500 bin Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da Türk Lirası tutarında sabit sermaye yatırımı gerçekleştirdiği Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca tespit edilen yabancı uyruklu şahıslara İçişleri Bakanlığı’nın teklifi ve Cumhurbaşkanı’nın Kararı ile vatandaşlık verilebileceği hususu karar altına alınmıştır.”