Birkaç gün önce Hazine ve Maliye Bakanı gençlerle buluşurken sigara içmeyip bu parayı beş yıl vadeli mevduatta değerlendirmeleri durumunda elde edecekleri gelirle ilgili görüşlerini paylaştı.

Sigarının bireysel ve toplumsal zararları konusunda hepimiz hemfikiriz. Gençleri sigaradan uzak tutacak politika ve önlemleri de destekliyoruz. Ancak, Sayın Bakanın örneği pek çok kesim tarafından pek de ikna edici bulunmadı. Gençlerin de bu hesaba gülüp geçtiğini, üst düzey mizah anlayışlarıyla bunu gırgır konusu yaptıklarını gördük. Hatta biz de Sayın Bakanın, enerjisini vatandaşın sigaradan yapacağı tasarruf yerine kamudaki israf kalemlerinin azaltılmasına, verimsiz yatırımların önüne geçilmesine, öngörü hatası(!) yüksek KÖİ garantilerine, kevgire dönmüş kamu ihale sistemi nedeniyle ortaya çıkan yolsuzluklara harcaması daha iyi olmaz mı? Diye sorarak tartışmalara katıldık.

Konu sigaradan, tütün mamullerinden açılınca son on yılda tütün mamulleri üzerinden tahsil edilen toplam vergileri sizlerle paylaşma gereği hissettik.

On Yılda 1 Trilyon 130 Milyar Lira Sigara Vergisi

Sigara üzerinden alınan iki temel vergi Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Katma Değer Vergisi (KDV)’dir. Bütçe verileri içinde tütün mamullerinden tahsil edilen ÖTV rakamlarına ulaşmak mümkündür. Ancak, münhasıran tütün mamulleri üzerinden tahsil edilen KDV rakamları yayımlanmaz. Aşağıdaki tabloda, tütün mamulleri üzerinden alınan KDV tutarlarını hesaplayarak vatandaşın ödediği sigara vergisi toplamına ulaştım.

Yukarıdaki tablodan görüldüğü üzere 900 milyarı ÖTV kaynaklı, 230 milyarı KDV kaynaklı olmak üzere tütün mamulleri için ödenen vergi tutarı 1 trilyon 130 milyar lira olmaktadır.

Tasarruf Edilmesi İstenen Sigaranın %82’si Vergi

Sayın Hazine ve Maliye Bakanının tasarruf edin dediği sigaranın %82’si vergi. Rakamlarla örneklendireyim: 75 liralık bir sigaradan 365 gün boyunca bir paket tüketen kişinin ödeyeceği toplam tutar 27.375 liradır. Altı ayda bir otomatik ÖTV zammını ihmal ediyoruz. Bu tutarın 22.450 lirası ÖTV ve KDV’dir.

Peki, Hazine sigaradan toplayamadığı vergiyi telafi için ne yapacaktır? Bu soruyla ilgili Mahfi Eğilmez Hocamıza kulak verelim: “… Devlet, bu vergiyi sigaradan alamayınca başka şekilde alır ve dolayısıyla sigarayı bırakan vatandaş o parayı biriktiremez. Bu da işin bir başka yanı...”

Vatandaşın Olmayan Bütçesinde Tasarruf Öğütlemek Yerine Kamunun Bütçesinde Tasarrufa Gitsek mi?

Sonuç olarak tekrarlayalım: Maliye Bakanından beklentimiz vatandaşın olmayan bütçesinde nasıl tasarruf yapılacağıyla ilgili öğütler vermek değil, kamuda israfın önlenmesi, kamu ihale sisteminde şeffaflığın sağlanması, KÖİ’lerdeki öngörü hatalarının denetlenmesi, kamu maliyesini kemiren yolsuzluk ve usulsüzlüklerin üzerine gidilmesidir.

Çünkü, Merkezi Yönetim Bütçesi tarihi açıklar veriyor ve bütçeden ödenen faiz ödemeleri rekorlar kırıyor. Bu yılın daha ilk 10 ayındaki faiz gideri 1 trilyon 48 milyar liradır. Yıl sonuna geldiğimizde sadece 2024 yılında Merkezi Yönetim Bütçesinden ödenecek faiz tutarı, 10 yılda tütün ürünlerinden tahsil edilen vergilerden daha fazla olacaktır.