Enflasyon zam yağmuruna dönüşecek

Ekonomi, 09 Temmuz 2018 04:29

Rekor kıran enflasyon, kapıda bekleyen zamlar ve kurda devam eden dalgalanmanın etkisi ile tırmanışını sürdürecek. Yüksek enflasyon iğneden ipliğe zam olarak geri dönecek. Yıl sonunda enflasyon yüzde 20'yi bulabilir.

Döviz kurundaki artış ve seçim yatırımları nedeniyle rekor üzerine rekor kıran enflasyon asıl darbeyi önümüzdeki yılın başında vuracak. Yılbaşından itibaren iğneden ipliğe tüm vergi ve cezaları otomatik zamlandıran yeniden değerleme oranı şimdiden yüzde 16.57'ye ulaştı. Bu oranın ekim ayına kadar yüzde 20'leri aşmasından endişe ediliyor.

Vatandaş seçimlerin ardından birbiri ardına gelen zam ve vergi artışlarıyla enflasyonun şokunu yaşarken, özellikle Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi'ndeki (Yİ-ÜFE) olağanüstü yükseliş, önümüzdeki dönemde uygulanacak zamların çok daha yüksek seviyelere ulaşacağının somut işaretlerini vermeye başladı. Yüksek enflasyonun yüksek zam baskısı bu yıl ilk olarak alkollü içeceklerle sigarada ortaya çıktı. İlk 6 ayda gerçekleşen yüzde 15.52'lik Yİ-ÜFE, alkollü içkilerin Özel Tüketim Vergisi'ne (ÖTV) doğrudan zam olarak yansıtıldı. Aslında yüzde 15.52'lik Yİ-ÜFE oranı, aynı şekilde sigara üzerindeki maktu ÖTV'ye de direkt uygulanacaktı. Ancak hükümet, enflasyonun daha fazla yükselmesini önlemek için bu zammı önümüzdeki yılın temmuz ayına kadar, yani bir yıl erteledi.

ASIL ZAMLAR YOLDA

Geçen yılın temmuz ayında yüzde 7.82 olan 6 aylık Yİ-ÜFE'nin bu yıl yüzde 15.52'ye yükselmesi otomatik vergi zamlarındaki artışı gözler önüne seriyor. Ancak asıl büyük zamlar, ekim ayında netleşecek yeniden değerleme oranıyla ortaya çıkacak. 6 aylık Yİ-ÜFE sadece içki ve sigara için otomatik zam niteliği taşırken, iki yıllık Yİ-ÜFE ortalamasıyla oluşan yeniden değerleme oranı Motorlu Taşıtlar Vergisi'nden (MTV) pasaporta, trafik cezalarından harçlara, Emlak Vergisi'nden ehliyete kadar hayatımızın hemen her alanındaki vergileri yılbaşından itibaren yükseltiyor. Enflasyonun iki yıldır tırmanışta olması ve yeniden değerlemeyi belirleyen Yİ-ÜFE'nin şimdiden 16.57'ye ulaşması asıl büyük zamların yolda olduğunu gösteriyor. Bu oran geçen yıl haziranda yüzde 9.98 seviyesinde kalırken ekimde 14.47'ye ulaşmıştı.

YEREL SEÇİM ETKİSİ OLABİLİR

Son dönemde doğalgaza, tünellere, içkiye ve kısmen sigaraya gelen zamlarla dövizdeki artışın tersine döndürülememesi hazirandaki yüzde 16.57'lik yeniden değerleme Yİ-ÜFE'sinin ekimde daha da yükselme riskini kuvvetlendiriyor. Dolayısıyla ilk işaretler, bu yılbaşında yüzde 14.47 olan yeniden değerleme zamlarının 2019 yılbaşında yüzde 20'leri aşmasının sürpriz olmayacağını gösteriyor. Bununla birlikte eski sistemde Bakanlar Kurulu'na bu zam oranını yarıya kadar düşürme konusunda yetki verilmişti. Şimdi yeni sistemde bu yetki Cumhurbaşkanlığı'na verilmiş oldu. Dolayısıyla yerel seçimlerin erkene alınmadan martta yapılması halinde, yeni yıl zamlarının düşük tutulabileceği ifade ediliyor. Aksi durumda, yani seçimlerin erkene çekilmesi halinde ise yılbaşı zamlarının daha yukarı bile çıkarılabileceğinden endişe ediliyor.

EV KİRALARI ARTACAK

Enflasyonun aşırı yükselmesi, genel olarak enflasyona endeksli imzalanan kira sözleşmelerini de vuracak. Yıllık bazda bakıldığında, haziran sonu itibarıyla Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) yüzde 15.39, Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 23.71'e ulaştı. Bu da kira sözleşmelerini TÜFE üzerinden yapan kiracıların yüzde 15'in, Yİ-ÜFE'ye göre yapanların da yüzde 23'ün üzerinde zamla karşı karşıya kalabileceklerini işaret ediyor.

Ekonomi, 09 Temmuz 2018 04:29

Yorumlar (0)