Başkanlık sisteminin 4 yıllık faturası

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 24 Haziran 2018 seçimlerinden 5 gün önce, 19 Haziran'da yaptığı konuşmada, “Bu kur filan, bunların hiçbirisi bizim geleceğimizi belirleyen şeyler değil, geleceğimizi, biz belirleyeceğiz. 24'ünde siz bu kardeşinize yetkiyi verin, ondan sonra bu faizle şunla bunla nasıl uğraşılır göreceksiniz” demişti.

Erdoğan yetkiyi aldı, 9 Temmuz günü de Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçildi. Bugün başkanlık sistemine geçişin yıl dönümü…

Makro ekonomik verilere bakıldığında ülke ekonomisini uçuracağı söylenen başkanlık sisteminde Türkiye ekonomisinin her geçen gün daha da kötüleştiği görülüyor. Dün yaptığı açıklamada hayat pahalılığının yaşamları zorlaştırdığını kabul eden Erdoğan, uyguladıkları ekonomi politikalarının doğruluğunda ısrar etti, iyileşme için vatandaşlardan sabır ve destek istedi.

Türk Lirası'nın değer kaybetmesi ve enflasyon nedeniyle ev ve araba fiyatları 2018 yılından bu yana üçe katlandı. Sokağın enflasyonu ile TÜİK'in enflasyonu arasındaki gerçeklik bağı koptu, maaşlar yerinde saydı. Vatandaşların kazandığı para günden güne eridi, alım gücü azaldı.

İğneden ipliğe her şeye zam üstüne zam gelirken, temel ihtiyaç maddelerinde fahiş fiyat artışları yaşandı. Haziran 2018’de yüzde 15,4 olarak açıklanan enflasyon oranı, Haziran 2022 itibariyle yüzde 80'e dayandı.

TL'DE BÜYÜK ÇÖKÜŞ: Başkanlık sistemine geçilmeden önce Haziran 2018'de dolar 4.64 TL, Euro 5.41, çeyrek altın 312 seviyesindeyken bugün dolar 17.30, Euro 17.50'yi ve çeyrek altın ise 1600 lirayı aştı.

MİLLİ GELİR YERİNDE SAYDI: Gayrisahfi Yurtiçi Hasıla 2018 yılında 797 milyar dolardı, 2020'de 717 milyar dolara geriledi. 2022 yıl sonu tahmini 775 milyar dolar… 2018'de kişi başına milli gelir 9 bin 792 dolardı 2021 sonunda 9 bin 481 dolara geriledi. 2021'de 9 bin 44 dolara gerilemesi bekleniyor.

İŞSİZLİK ÇOĞALDI: 2018'de geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 18.3 seviyesindeydi. TÜİK'in yayımladığı son veriye göre bu oran Temmuz 2022 sonu itibarıyla yüzde 21.7…

BORÇ KATLANDI: Merkezi Yönetim Borç Stoku 2018'de 1 trilyon 67 milyar TL idi son verilere göre 3 trilyon 363 milyar lira oldu.

REZERVLER ERİDİ: Merkez Bankası'nın kasası da söz konusu dönemde alarm verdi. Merkez Bankası'nın swap hariç net rezervleri 2018 yılında 21.6 milyar dolar seviyesindeyken, Temmuz 2022 itibarıyla eksi 54.5 milyar dolar oldu.

VATANDAŞIN DA YABANCININ DA GÜVENİ KALMADI: Bankalardaki mevduat içindeki yabancı para birimlerinin oranı yüzde 48.8'den yüzde 71.3'e çıktı. Başkanlık sisteminde ‘Türkiye’ye para girişi patlayacak' deniyordu ama gayrimenkul hariç net doğrudan sermaye girişi eksiye düştü. Yabancıların borsadaki payı rekor düşük seviyelere geriledi.

BANKALARA BORÇ ARTTI: Bankaların şirket ve vatandaşlara kullandırdığı kredi stoku 2018'de 2 trilyon 395 milyar lirayken Temmuz 2022 itibarıyla 6 trilyon 927 milyar lira oldu. Bireysel kredi veya bireysel kredi kartı borcundan dolayı yasal takibe intikal etmiş kişi sayısı 4 milyonu aşmış durumda. Haziran 2022 itibarıyla tüketici kredileri ve konut kredileri toplamı yaklaşık 913 milyar TL oldu.

Siyaset, 09 Temmuz 2022 09:26